De afwijking als gevolg van de parallax is niet gemakkelijk uit te leggen. Het voorkomen van de afwijking is lastig en vergt oefening. We gaan eerst uitleggen waar de afwijking door de parallax vandaan komt.
Je kunt het effect van de parallax gemakkelijk demonstreren door een vinger voor je uit te houden en er afwisselend met je linker- en rechteroog naar te kijken. Hoewel de vinger niet van plaats verandert, lijkt hij te bewegen ten opzichte van voorwerpen op de achtergrond. Hetzelfde gebeurt in een richtkijker (met parallax-afwijking) als je je oog voor het oculair langs beweegt. Het draadkruis verschuift iets t.o.v. het doel. Zie ook de hieronder getoonde richtkijker van de boordschutter van een vliegtuig.
De oplossing is simpel: Je moet altijd precies recht in het oculair kijken. Dit is echter niet eenvoudig, omdat je niet kunt weten of je precies recht voor het oculair zit. Als de uittreed-pupil van de kijker groter is dan de oog-pupil heb je ruimte om scheef in de scope te kijken zonder dat je dat merkt.
Goede richtkijkers hebben een instelling voor het scherpstellen van het doel. Dit doe je met het objectief (veldlens). De kijker is zodanig ontworpen dat er geen parallax-afwijking optreedt als het doel (Mikpunt) perfect scherp gesteld is en het oculair goed scherp gesteld is op het draadkruis (Reticle).
Hierboven zie je dat er ruimte voor afwijking is rond het draadkruis als het blikje niet goed scherp gesteld is op het draadkruis. Dit bekent niet dat het beeld (wat je ziet) niet scherp is. Als het oculair verkeerd staat kun je het beeld toch scherp stellen terwijl de parallax niet goed ingesteld wordt. Dit is een valkuil en het principe wordt door veel schutters niet goed begrepen.
We hebben eerder al gezien dat het instellen van het oculair moeilijk is. Ook scherpstellen valt niet mee en vergt enige ervaring. Het beste wat je kunt doen is de buks vastzetten in een geweersteun en te controleren (door met je oog voor het oculair langs te bewegen) of je een parallax afwijking hebt. Het is verstandig om dit regelmatig te oefenen op verschillende afstanden. Je krijgt dat meer gevoel met je richtkijker en zult beter in staat zijn om (los van de geweersteun) de parallax voor verschillende afstanden in te stellen.
- Opmerking: Verderop wordt de methode van parallax-instellen met een laserrichter behandeld. Dit is een handige manier om zonder veel gedoe de parallax nauwkeurig op iedere gewenste afstand in te stellen.