Als je goed bent (of vroeger was) in natuurkunde en/of mechanica dan zal de theorie van de ballistiek (kogelbanen) je aanspreken. Voor anderen kan deze theorie stevige kost zijn. Het is echter onvermijdelijk als je wilt begrijpen hoe je iets kunt raken.
Het kost moeite om voor een luchtbuks te bepalen welke baan de pellet aflegt. Door te experimenteren op een schietbaan kun je daarvan een beeld krijgen. In principe begint de pellet te zakken zodra deze de loop verlaat. Een pellet uit de voorbeeld-buks met een mondingssnelheid van 264 m/s is na 25 meter al 5 cm gezakt en na 50 meter is dit opgelopen tot meer dan 20 cm.
Om dit te compenseren moet de richtkijker zo ingesteld worden dat de pellet in een hoek omhoog gaat. Dat bereik je door de richtkijker op nul te stellen op bijvoorbeeld 10 m. De inslag (het trefpunt) komt op 10 meter precies overeen met het mikpunt (het draadkruis in de kijker). In onderstaande figuur is de paarse lijn de lijn van het oog (langs het draadkruis door de richtkijker) naar het doel. Dus, het mikpunt.
De pellet verlaat de loop 3,75 cm onder de richtkijker en volgt de blauwe kromme. Op 10 meter schiet je raak (het trefpunt = mikpunt), maar op 25 meter tref je 2,7 cm te hoog. Je ziet nu duidelijk wat er gebeurt als je op 15 meter een doel wilt raken. De pellet slaat 1,3 cm hoger in dan het mikpunt. Opmerkelijk is dat je op 44 meter weer precies raakt waar je op mikt. Het mikpunt is opnieuw gelijk aan het trefpunt.
Dus: Als je iets precies wilt raken moet je de baan van de pellet kennen en moet je weten hoever je van het doel verwijderd bent. Dat is een lastige opgave. Toch zijn er manieren om hiermee om te gaan en om de richtkijker zodanig te in te stellen, dat er zonder veel moeite over verschillende afstanden zuiver geschoten kan worden. Dit begint met het bepalen van de kogelbaan.
Opmerking: Voor veel erfschutters is bovenstaande al teveel van het goede. Dat is te begrijpen als je een tuin heb van 20 meter en je bierblikjes als doel gebruikt. Als dit jouw hoogste ambitie is dan kun je het hoofdstuk ballistiek wel overslaan. Maar, als je de wereld versteld wilt doen staan door de kroonkurken van bierflesjes op afstanden tussen 5 en 40 meter te raken dan moet je absoluut doorlezen.